Cách thiết kế một bộ máy tính chơi game

Cách thiết kế một bộ máy tính chơi game

Lắp ráp một bộ máy tính tùy chỉnh sẽ nâng cao trải nghiệm chơi game của bạn và cho phép bạn nâng cấp các linh kiện bất cứ lúc nào.

Hướng dẫn đầy đủ để bạn thiết kế máy tính chơi game đầu tiên của mình.

Thiết kế máy tính của riêng mình nghe có vẻ to tát. Nhưng nếu bạn là một game thủ, chúng tôi biết suy nghĩ này đã lóe lên trong đầu bạn ít nhất một lần. Tóm lại, một cỗ máy chơi game được thiết kế theo ý muốn là cách duy nhất để bạn chắc chắn có được chính xác thứ mình muốn, theo đúng cách mình mong chờ. Khi bạn kiểm soát được mọi linh kiện trong máy tính của mình, kể cả nguồn điện, bạn biết rằng mình có thể chơi những trò chơi mình thích ở tốc độ khung hình mong muốn mà không cần phải đánh đổi hiệu năng. Thiết kế máy tính riêng dễ hơn bạn tưởng (chưa kể đó còn là một việc làm xứng đáng và khá thú vị). Nếu bạn đã là một game thủ thì đây cũng là một bước hoàn hảo tiếp theo, vì một chiếc máy tính tự thiết kế sẽ giúp bạn thoải mái nâng cấp khi công nghệ thay đổi, khi nhu cầu và sở thích chơi game của bạn thay đổi, hay khi ngân sách của bạn cho phép.

Việc thiết kế một chiếc máy tính chơi game không hề khó, nhưng lúc nào cũng cần hướng dẫn cụ thể. Chính vì thế, chúng tôi đã soạn ra hướng dẫn cụ thể từng bước này để bạn tự thiết kế máy tính chơi game đầu tiên của mình, cùng với những mẹo hay từ những các chuyên gia thiết kế máy tính kỳ cựu của chúng tôi.

Tìm hiểu xem máy tính lắp ráp sẵn hay máy tính tùy chỉnh phù hợp với bạn ›

CHUẨN BỊ 1: Công cụ thiết kế máy tính

Không gian làm việc
Bạn sẽ cần một bề mặt rộng, như mặt bàn, để lắp ráp trên đó. Để tránh sự cố phóng tĩnh điện (có thể gây hư hại những linh kiện dễ bị hỏng), hãy đảm bảo là bạn không đứng trên bề mặt trải thảm.

Tua vít
Bạn chỉ cần sử dụng một tua vít Phillips số 2 là đủ.

Tùy chọn: Nếu đang lắp ráp thiết bị M.2, bạn cần sử dụng tua vít Phillips số 0.

Mẹo hay từ chuyên gia: Dùng tua vít có nam châm để tránh làm rơi vít vào trong thùng máy (mũi tua vít có từ tính rất yếu và sẽ không ảnh hưởng gì tới linh kiện của bạn).

Cách sắp xếp
Đa số linh kiện đều đi kèm với các bộ phận bổ sung, có thể là tùy chọn hoặc bắt buộc đối với quá trình lắp ráp của bạn. Bạn cần có một biện pháp sắp xếp riêng tất cả các loại vít, dây rút, cáp, hướng dẫn, v.v. Nếu không sắp xếp đúng cách, những thứ này có thể dễ dàng bị trộn lẫn vào nhau.

Mẹo hay từ chuyên gia: Đối với các vít khác nhau, bạn nên sử dụng khay đựng vật cứng có từ tính hoặc khay đựng có nhiều ngăn nhỏ như khay đựng trứng hoặc chai vitamin đã dùng hết.

Nguồn sáng
Hãy lắp máy ở nơi đủ sáng và có nhiều nguồn sáng khác nhau. Khi đó, bạn sẽ không cần phải lo lắng nguồn sáng duy nhất của mình bị che đi khi cúi người qua thùng máy.

Mẹo hay từ chuyên gia: Một nguồn sáng di động sẽ giúp soi sáng mọi ngóc ngách trong thùng máy. Lựa chọn lý tưởng là đèn pha vì bạn sẽ được rảnh tay, nhưng bạn cũng có thể dùng đèn pin, điện thoại hoặc đèn bàn.

Dây đeo cổ tay chống tĩnh điện
Không thực sự cần thiết nhưng có thể đảm bảo bạn không vô tình gây hư hại những linh kiện dễ bị hỏng do hiện tượng phóng tĩnh điện. (Đây không phải là sự cố thường xuyên xảy ra, nhưng an toàn là trên hết và dây đeo cổ tay chống tĩnh điện cũng rẻ.)

Dây rút
Không thực sự cần thiết nhưng sẽ buộc gọn cáp lại để bên trong máy tính trông gọn gàng hơn. Nếu không muốn mua dây rút, bạn có thể buộc bằng dây xoắn cho gọn gàng (có rất nhiều loại dây để buộc linh kiện). Bạn cũng có thể dùng băng nhám dính Velcro, một số thùng máy được trang bị kèm.

Kéo
Để cắt dây rút và cắt các túi đựng linh kiện.

CHUẨN BỊ 2: Vỏ máy tính chơi game

Trước khi bắt đầu chọn linh kiện, bạn nên chọn sẵn thùng máy trong đầu hoặc ít nhất là kích thước thùng máy.

Điều quan trọng cần lưu ý khi chọn thùng máy là bạn định để máy tính ở đâu. Vị trí chính thức để đặt máy tính sẽ quyết định kích thước tối đa của máy tính, cũng như giúp xác định xem đầu tư cho một số đặc điểm cao cấp của thùng máy có đáng hay không. Bạn chắc chắn sẽ không muốn chi tiền cho thùng máy bằng kính cường lực nếu muốn đặt máy tính nằm ẩn bên dưới bàn làm việc.

Thông thường, thùng máy có ba kích thước: Đầy đủ, trung bình và mini. Đây là những cách phân loại rất chung chung (các nhà sản xuất không đưa ra kích thước thùng máy tiêu chuẩn), nhưng thùng máy thường được phân loại dựa trên kích thước bo mạch chủ: Thùng máy kích thước đầy đủ được thiết kế để chứa vừa bo mạch chủ Extended ATX và bo mạch chủ ATX kích thước đầy đủ tiêu chuẩn; thùng máy kích thước trung bình được thiết kế để chứa bo mạch chủ ATX kích thước đầy đủ tiêu chuẩn; còn thùng máy mini được thiết kế để chứa vừa một số bo mạch chủ nhỏ hơn, như bo mạch chủ Mini-ITX.

Nói chung, thùng máy kích thước trung bình là phổ biến nhất. Số đo của thùng máy kích thước trung bình khá đa dạng, nhưng thông thường chiều cao là 45-50 cm, chiều dài là 43-50 cm và chiều rộng là 15-20 cm. Thùng máy kích thước trung bình thường có đủ chỗ để bố trí các linh kiện phục vụ chơi game như hai card đồ họa, vài ổ cứng và hệ thống tản nhiệt trung bình.

Thùng máy kích thước đầy đủ lớn hơn kích thước trung bình với chiều cao là 56-61 cm, chiều dài là 45-50 cm và chiều rộng trên là 20 cm. Có khả năng cao là bạn sẽ cần thùng máy kích thước đầy đủ nếu bạn muốn dùng bo mạch chủ Extended ATX (mặc dù thùng máy kích thước trung bình cũng chứa vừa bo mạch chủ Extended ATX) hoặc nếu bạn muốn lắp ráp hệ thống tản nhiệt lớn hoặc bộ lưu trữ bổ sung.

Thùng máy mini hay cỗ máy có hệ số hình dạng nhỏ (SFF) được thiết kế hướng tới sự nhỏ gọn. Trong khi một số thế hệ gần đây của những cỗ máy SFF đã có bước tiến lớn, thì thùng máy mini, đặc biệt là những loại sử dụng bo mạch chủ Mini-ITX, lại đòi hỏi bạn phải lên kế hoạch chi tiết cho hệ thống tản nhiệt và linh kiện (bạn có thể sẽ cần sử dụng những linh kiện được sản xuất riêng cho các cỗ máy nhỏ, như GPU loại nhỏ), cũng như chừa không gian để nâng cấp sau khi hoàn tất lắp máy. Vì lý do này, chúng tôi không khuyến khích người mới thiết kế máy tính lắp ráp máy SFF, nhưng đó có thể là một thử thách thú vị nếu bạn đã từng ráp một hoặc hai máy.

Sau khi xác định được kích thước bạn muốn, hãy tìm thùng máy có kích thước tương đương như vậy. Nếu chưa xác định được kích thước cụ thể, tốt hơn là bạn nên chọn kích thước lớn hơn vì thùng máy lớn hơn sẽ dễ lắp ráp hơn, cũng như giúp bạn dễ nâng cấp hơn sau này. Điều đó có nghĩa là mặc dù bạn nên chọn thùng máy to hơn một chút nhưng to hơn đáng kể thì không cần thiết: Thùng máy lớn có thể bị nóng cục bộ nếu không được tản nhiệt đúng cách.

Tất cả các kích thước thùng máy đều có những ngưỡng giá khác nhau nên cũng không khó để tìm được một thùng máy phù hợp với túi tiền của bạn. Có thể những thùng máy đắt hơn có những tính năng tiện lợi và vượt trội như giảm ồn, vật liệu chất lượng cao, buồng ổ cứng tháo rời được và các khe bố trí cáp đẹp mắt hơn, nhưng thông thường những tính năng này sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến hiệu năng.

CHUẨN BỊ 3: Linh kiện của máy tính chơi game

Đã đến lúc để mua tất cả linh kiện cùng nhau. Đây là bước để bạn cân nhắc chọn những linh kiện mình thích, bạn có thể tự mình nghiên cứu kỹ lưỡng từng linh kiện và thiết kế một cỗ máy hoàn toàn từ đầu theo ý mình, hoặc bạn có thể tìm một cỗ máy đã được lắp trước trên mạng và điều chỉnh để đáp ứng với ngân sách và nhu cầu cụ thể của mình.

Bạn nên cân nhắc vấn đề tài chính trước khi bắt đầu chọn linh kiện (chúng ta rất dễ vung tay quá trán) và hãy nhớ rằng lúc nào bạn cũng có thể nâng cấp từng linh kiện riêng sau này.

Mẹo hay từ chuyên gia: Lập danh sách linh kiện cần thiết trước khi mua sắm, tất cả các linh kiện cần tương thích với nhau.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bạn đang thiết kế máy tính vì bạn muốn chơi một game cụ thể nào đó, hãy kiểm tra những yêu cầu hệ thống đề xuất của game đó để lên danh sách phù hợp.

Đây là các linh kiện phần cứng mà bạn sẽ cần để thiết kế một bộ máy tính chơi game:

  • Bộ xử lý trung tâm (CPU)
  • Bo mạch chủ — hay còn gọi là mobo hay bo mạch chính
  • Bộ nhớ (RAM)
  • Bộ xử lý đồ họa (GPU) — hay còn gọi là card đồ họa
  • Bộ lưu trữ — SSD và/hoặc HDD
  • Thiết bị cung cấp điện (PSU)
  • Tản nhiệt hệ thống — tản nhiệt CPU và thông khí thùng máy
  • Thùng máy
  • Màn hình
  • Thiết bị ngoại vi để chơi game (bàn phím, chuột, tai nghe)
  • Hệ điều hành

Hãy cùng xem chức năng và tầm quan trọng của từng linh kiện, cũng như những điều bạn cần chú ý khi mua linh kiện.

Bộ xử lý trung tâm (CPU)

Bộ xử lý trung tâm (CPU), hay còn được gọi là bộ xử lý, về cơ bản chính là bộ não của máy tính. Đây là nơi xảy ra điều kỳ diệu. Khi chạy, chương trình máy tính sẽ gửi đến CPU một danh mục các chỉ lệnh (thực tế là giống các tác vụ hơn). CPU thực hiện từng “chỉ lệnh” và gửi tín hiệu tới các linh kiện khác để thông báo khi nào cần thực hiện tác vụ.

Có hai thông số hiệu năng chính liên quan đến CPU, đó là: Số lõi và tốc độ xung nhịp. Số lõi cho biết số lượng bộ xử lý mà CPU có, nói cách khác là CPU có thể thực hiện đồng thời bao nhiêu tác vụ. Còn tốc độ xung nhịp cho biết tốc độ thực hiện mỗi tác vụ của CPU. Một số CPU cao cấp sở hữu chức năng siêu phân luồng, tức là mỗi lõi có thể chạy nhiều luồng và cải thiện hiệu năng cho phần mềm phân luồng.

Mẹo hay từ chuyên gia: Đa số CPU hiện đại đều có nhiều lõi và nhiều game hiện đại được thiết kế để tận dụng điều này; do đó, bạn cần tìm một CPU có ít nhất bốn lõi. Những lõi bổ sung có thể hữu ích khi bạn bắt đầu chồng thêm tầng cho nhiều tác vụ hơn, như ghi hình hoặc phát trực tiếp khi chơi game.

Bo mạch chủ

Bo mạch chủ là bảng mạch chính được kết nối với tất cả mọi thứ. CPU được đặt trực tiếp trên bo mạch chủ (CPU và bo mạch chủ phải tương thích với nhau — Intel® Desktop Compatibility Tool có thể giúp bạn) và mọi linh kiện khác, từ card đồ họa, ổ cứng, bộ nhớ, ổ đĩa flash, card không dây, đều tích hợp với bo mạch chủ.

Bo mạch chủ có nhiều kích thước khác nhau. Hệ số hình dạng phổ biến nhất là Extended ATX, ATX, Micro-ATX và Mini-ITX. Extended ATX có kích thước lớn nhất (30x33 cm hoặc 30x25 cm) và thường có tới tám khe RAM (để gắn RAM lên đến 128GB). ATX chỉ nhỏ hơn một chút (30x24 cm) nhưng thường có đến bốn khe RAM. Micro-ATX (24x24 cm) cũng có thể có đến bốn khe RAM nhưng Mini-ITX (17x17 cm) chỉ có hai khe RAM.

Mẹo hay từ chuyên gia: Tất cả linh kiện đều cần nối với bo mạch chủ nên hãy chọn một bo mạch chủ đủ lớn để phù hợp với cả phần cứng hiện tại và tương lai.

Bộ nhớ (RAM)

Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) là bộ nhớ ngắn hạn của máy tính. Bộ nhớ này truy cập dễ và nhanh hơn bộ nhớ dài hạn (bộ lưu trữ, như ổ cứng) nhưng chỉ mang tính tạm thời. Đây là nơi máy tính lưu trữ dữ liệu đang dùng (“danh mục chỉ lệnh” mà CPU cần đọc và thực thi). Có thể khó mà xác định được dung lượng RAM cần thiết, vì RAM có dung lượng lớn hơn nhu cầu sử dụng cũng chẳng để làm gì (lại còn lãng phí tiền bạc) nhưng RAM có dung lượng quá nhỏ sẽ ảnh hưởng không tốt đến hiệu năng. Lý tưởng nhất là bạn nên sử dụng lượng RAM hoàn hảo cho mình/cỗ máy của mình. (Nhưng nói chung, một cỗ máy chơi game trung bình cần 8 - 16GB RAM.)

Điều quan trọng nhất cần lưu ý khi mua RAM là bo mạch chủ và bộ xử lý của bạn có thể hỗ trợ những gì. RAM nhanh hơn khả năng hỗ trợ của hệ thống sẽ phải giảm tốc độ xung nhịp để chạy theo chức năng của hệ thống.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bạn quyết định mua RAM tốc độ cao, hãy tìm RAM có hỗ trợ cấu hình bộ nhớ cao cấp Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP). RAM tốc độ cao sẽ chạy ở tốc độ tiêu chuẩn (thấp hơn so với tốc độ quảng cáo) trừ khi được ép xung và Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP) khiến điều này dễ dàng hơn với những cấu hình có sẵn và đã được thử nghiệm.

Bộ xử lý đồ họa (GPU)

Có hai loại bộ xử lý đồ họa: Tích hợp và rời. Bộ xử lý đồ họa tích hợp được tích hợp với CPU. Trong những năm qua, đồ họa tích hợp đã tiến bộ đáng kể, mặc dù nhìn chung vẫn còn thua kém đồ họa rời.

Card đồ họa rời là những linh kiện lớn và mạnh mẽ, được cắm vào bo mạch chủ qua PCIe* và đi kèm với các tài nguyên riêng, bao gồm bộ nhớ video và (thường có) một hệ thống tản nhiệt hoạt động tích cực. Card đồ họa rời là bộ phận mà game thủ nào cũng cần phải có để chơi được mọi game có yêu cầu cao về đồ họa và đòi hỏi khắt khe. Những game thủ chuyên nghiệp sẽ cần có card đồ họa với tốc độ khung hình ổn định tối thiểu là 60 khung hình/giây (FPS) ở độ phân giải mong muốn (tốc độ thấp hơn có thể khiến hình ảnh bị gián đoạn), còn những game thủ chơi các trò thực tế ảo lại cần card đồ họa có tốc độ khung hình ổn định tối thiểu là 90 fps.

Mẹo hay từ chuyên gia: GPU không phải là linh kiện duy nhất ảnh hưởng đến tốc độ khung hình nên quan trọng là bạn phải cân bằng cỗ máy của mình, nếu không hiệu năng sẽ bị ảnh hưởng.

Mẹo hay từ chuyên gia: Card đồ họa cao cấp khá đắt đỏ. Nếu bạn cần cắt giảm chi phí, hãy cân nhắc thận trọng khi chọn thế hệ mới nhất vì GPU thế hệ trước cũng có thể mang đến những kết quả tương tự nhưng có mức giá thấp hơn.

Bộ lưu trữ: Ổ cứng thể rắn (SSD, bao gồm bộ nhớ Intel® Optane™), Ổ đĩa cứng (HDD)

Bộ lưu trữ có hai loại chính: Ổ cứng thể rắn (SSD) và ổ đĩa cứng (HDD). Cả hai đều có những ưu và nhược điểm riêng và tin tốt là bạn không nhất thiết phải chọn một trong hai.

SSD sử dụng bộ nhớ flash công nghệ NAND để lư trữ dữ liệu (tương tự bộ nhớ flash ở USB, nhưng nhanh hơn và ổn định hơn), còn HDD lưu trữ dữ liệu trên một đĩa quay. SSD sử dụng một bộ xử lý tích hợp để truy cập vào dữ liệu đã lưu trữ, trong khi HDD dùng một cánh tay cơ học. SSD không cần phụ thuộc vào cánh tay cơ học nên SSD nhanh hơn HDD nhiều (và do không cần chứa đĩa quay vật lý, SDD nói chung cũng nhỏ hơn nhiều và ít bị hỏng vì lỗi cơ học hơn). Tốc độ và tính năng tiện lợi của SSD cũng đi kèm chi phí và tính trên mỗi gigabyte thì SSD đắt hơn nhiều so với HDD.

SSD hiện đại có hai giao thức: SATA (là giao thức cũ hơn, có độ trễ cao hơn và băng thông tối đa thấp hơn) và Non-Volatile Memory Express* (gọi tắt là NVMe*, tận dụng giao diện PCI Express* để đạt được hiệu năng cao hơn).

HDD có hai hệ số hình dạng: 2,5 inch (thường thấy ở các máy tính xách tay và thường chậm hơn một chút với tốc độ 5.400 RPM) và 3,5 inch (thường thấy ở các máy tính để bàn, với tốc độ trên 7.200 RPM).

Ngoài SSD và HDD truyền thống, còn có một lựa chọn giúp thu hẹp chênh lệch tốc độ, đó là: tăng tốc bộ lưu trữ bộ nhớ Intel® Optane™. Bộ nhớ Intel® Optane™ dùng công nghệ bộ nhớ 3D Xpoint để tăng tốc những ổ đĩa chậm hơn (chủ yếu là các ổ HDD) bằng cách lưu trữ dữ liệu thường xuyên sử dụng và kiểu hình truy cập. Bộ nhớ Intel® Optane™ tìm hiểu những game bạn hay chơi nhất và sử dụng dữ liệu để tăng tốc khởi động và tải cấp game.

Mẹo hay từ chuyên gia: Bạn không phải chọn một trong hai. Nhiều người dùng một ổ SSD nhỏ gọn làm ổ khởi động (dành cho hệ điều hành, game và các chương trình khác) và gắn các ổ HDD giá rẻ vào phần còn lại trên khay để tăng tối đa dung lượng lưu trữ.

Thiết bị cung cấp điện (PSU)

Thiết bị cung cấp điện (PSU) không phải là linh kiện đặc biệt hấp dẫn nhưng lại vô cùng quan trọng. Linh kiện này không hề rẻ. PSU phải đủ tốt và mạnh mẽ để xử lý tất cả các linh kiện hiện có và trong tương lai. PSU cần có chế độ bảo hành tốt. Hãy nhớ rằng PSU sẽ cấp điện cho tất cả những linh kiện khác trong máy tính của bạn.

PSU có các kiểu: không mô-đun, bán mô-đun và đầy đủ mô-đun. PSU không mô-đun có tất cả cáp gắn cố định. Đây là lựa chọn ít tốn kém nhất nhưng bạn sẽ cần tìm chỗ để chứa tất cả các cáp không hề được dùng đến. Quá nhiều cáp không dùng đến khiến bố trí cáp lộn xộn, có thể cản trở thông khí và cuối cùng là ảnh hưởng đến hiệu năng của máy tính.

PSU bán mô-đun là lựa chọn phù hợp nhất với hầu hết mọi người vì có gắn kèm những cáp cần thiết và có giá rẻ hơn loại đầy đủ mô-đun. PSU đầy đủ mô-đun còn dễ lắp hơn loại bán mô-đun, nhưng bạn sẽ phải trả thêm tiền cho tính tiện lợi gia tăng đó.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bạn mua PSU trên mạng, hãy chắc chắn rằng mình mua đúng chủng loại dành cho quốc gia/vùng của bạn.

Tản nhiệt hệ thống - Tản nhiệt CPU và thông khí thùng máy

Máy tính sinh ra nhiệt và máy tính chơi game đỉnh cao sinh ra rất nhiều nhiệt. Bạn sẽ thấy một số tính năng tản nhiệt mặc định đi kèm các linh kiện: GPU và PSU có quạt chuyên dụng và thùng máy thường có hai quạt đi kèm. Với những cỗ máy không dùng để chơi game, có thể dùng được hệ thống tản nhiệt tối thiểu này nhưng những hệ thống chơi game thường phải lưu ý nhiều hơn đến tản nhiệt.

Có hai cách chính để tản nhiệt cho máy tính: bằng khí hoặc bằng chất lỏng.

Tản nhiệt bằng khí sử dụng quạt để dẫn khí nóng trong hệ thống và thổi ra khỏi các linh kiện để ngăn chặn tình trạng quá nhiệt. Lợi ích chính của tản nhiệt bằng khí là chi phí và dễ lắp ráp (quạt nhỏ hơn và dễ vừa hơn với không gian bên trong khung máy chật chội). Nhược điểm lớn nhất của tản nhiệt bằng khí chính là các hạn chế của phương pháp này: Tản nhiệt bằng khí phụ thuộc vào thông khí hiệu quả bên trong thùng máy để dẫn khí nóng ra khỏi linh kiện nên bất kỳ cản trở thông khí nào cũng có thể gây ra vấn đề.

Tản nhiệt bằng chất lỏng sử dụng chất lỏng làm mát (như nước cất) để hút nhiệt từ linh kiện và chuyển nhiệt đến khu vực ít bị cản trở hơn (cụ thể là nơi đặt bộ tản nhiệt). Tản nhiệt bằng chất lỏng ít phụ thuộc vào thông khí bên trong thùng máy nên tản nhiệt hiệu quả hơn cho những linh kiện cụ thể. Hạn chế của tản nhiệt bằng chất lỏng là chất lỏng bên trong hệ thống tản nhiệt có thể khiến hệ thống này cồng kềnh hơn và khó lắp ráp hơn (và còn đắt hơn nữa) so với một hệ thống tản nhiệt bằng khí thông thường.

Ngoài tản nhiệt hệ thống tổng thể, bạn cũng cần mua bộ tản nhiệt CPU chuyên dụng. Bộ tản nhiệt CPU có cả hệ số hình dạng khí và chất lỏng, được gắn trực tiếp lên CPU. Khi mua bộ tản nhiệt CPU, điều quan trọng là phải đảm bảo tính tương thích với CPU và vừa vặn với cỗ máy.

Mẹo hay từ chuyên gia: Ở hệ thống tản nhiệt bằng khí, nhiều quạt hơn chưa chắc đã là tản nhiệt hiệu quả hơn. Chất lượng quạt và vị trí lắp quạt tạo nên sự khác biệt.

Thiết bị ngoại vi

Màn hình, bàn phím, chuột, tai nghe và các thiết bị ngoại vi khác chủ yếu phụ thuộc vào sở thích cá nhân. Bạn không cần mua những thiết bị này cùng với linh kiện nhưng bạn sẽ cần màn hình, bàn phím và chuột để thiết lập hệ thống sau khi thiết kế.

Mẹo hay từ chuyên gia: Lưu ý đảm bảo sự cân bằng cho máy tính khi chọn các thiết bị ngoại vi, nếu bạn mua những linh kiện tốt nhất thế giới nhưng vẫn dùng màn hình 1080p, 60Hz thì bạn sẽ không tận dụng được hết phần cứng của mình.

BƯỚC 1: LẮP RÁP CPU

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ, CPU

Lấy bo mạch chủ ra khỏi bao bì chống tĩnh điện và đặt lên bàn. Tìm khe cắm CPU, khe này được đậy bằng một nắp nhựa bảo vệ. Ở góc nắp nhựa hoặc phổ biến hơn là trên chính khe cắm, bạn sẽ thấy một mũi tên nhỏ, hãy lưu ý vị trí của mũi tên này.

Bên cạnh khe cắm CPU, bạn sẽ thấy một chốt kim loại nhỏ. Ấn chốt xuống và kéo nhẹ sang một bên (ra khỏi khe cắm) để mở khay khe cắm.

Mở CPU và tháo bao bì. Khi xử lý CPU, phải hết sức cẩn thận vì cả CPU và khe cắm CPU đều rất dễ hỏng khi chịu tác động vật lý. Cầm cách cạnh của CPU, tuyệt đối không chạm vào lẫy ở phần cuối cùng của chip vì các ngón tay có thể làm dính bụi hoặc dầu vào đó, cũng như không nên chạm vào phần trên cùng của chip.

Bạn sẽ thấy một mũi tên ở góc CPU. Hướng mũi tên này theo chiều mũi tên có trên khe cắm và nhẹ nhàng đặt CPU lên trên khe cắm. Sau khi CPU đã được gắn một cách nhẹ nhàng, bạn có thể kéo chốt xuống và đẩy lại về vị trí. Để kéo chốt xuống, có thể cần chút lực nhưng đặt CPU vào khe cắm thì không!

Mẹo hay từ chuyên gia: Bạn không cần tháo rời nắp nhựa này, khi bạn lắp CPU, sức căng khi lắp ráp sẽ khiến nắp tự bung ra. Nếu bạn cố tự mình tháo nắp này, bạn có thể tì vào và làm gãy các chốt yếu ớt bên dưới.

Mẹo hay từ chuyên gia: CPU chỉ lắp vừa theo một chiều và không cần dùng lực khi đặt lên khe cắm. Bạn có thể di chuyển nhẹ nhàng CPU để cắm vào khe nhưng không cần đẩy, ấn, trượt vào lẫy hay cố gắng dùng bất kỳ lực nào khác để gắn CPU vào khe.

BƯỚC 2: (TÙY CHỌN) LẮP RÁP SSD M.2

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ, SSD M.2, tua vít Phillips số 0, sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ

Nếu bạn muốn lắp ráp SSD M.2, đây chính là lúc thích hợp. Đầu tiên, tìm khe cắm M.2 trên bo mạch chủ. Đó là một khe nhỏ nằm ngang có một vít nhỏ. Nếu bạn không tìm được khe này, nếu bạn thấy có nhiều khe cắm M.2 hoặc nếu bạn định lắp ráp nhiều hơn một SSD M.2, hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng đi kèm với bo mạch chủ.

Tháo vít nhỏ này ra bằng tua vít Phillips số 0. Đừng làm mất vít này.

Nhẹ nhàng gắn SSD M.2 vào khe cắm. Khi gắn xong, SSD M.2 sẽ tạo một góc khoảng 35 độ với bo mạch chủ. Ấn SSD xuống và vặn vít nhỏ vào để cố định.

Mẹo hay từ chuyên gia: Lắp ráp SSD M.2 có thể hạn chế những cấu hình bộ lưu trữ khác (đặc biệt là bộ lưu trữ SATA và PCIe* AIC), vì vậy hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ khi lập kế hoạch cho bộ lưu trữ.

Xử lý sự cố: Nếu bo mạch chủ không nhận ổ SSD M.2 mới lắp này làm bộ lưu trữ, bạn có thể cần phải cấu hình thủ công trong BIOS (hãy xem hướng dẫn về BIOS trong sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ).

BƯỚC 3: LẮP RÁP HỆ THỐNG TẢN NHIỆT CPU

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ đã lắp ráp CPU, bộ tản nhiệt CPU, keo tản nhiệt, sổ tay hướng dẫn về bộ tản nhiệt CPU

Bộ tản nhiệt CPU có nhiều loại. Bạn nên xem hướng dẫn lắp ráp chính xác trong sổ tay hướng dẫn đi kèm bộ tản nhiệt CPU.

Một số bộ tản nhiệt cần phải sử dụng giá lắp. Bo mạch chủ có thể có sẵn giá lắp; bạn có thể cần tháo giá lắp này nếu bộ tản nhiệt của bạn không cần giá lắp hoặc thay thế giá lắp này nếu bộ tản nhiệt của bạn sử dụng một giá lắp khác. Đừng làm điều này trước khi đặt bo mạch chủ vào trong thùng máy.

Một số bộ tản nhiệt có keo tản nhiệt được bôi sẵn vào vật liệu dẫn nhiệt (đặt trên CPU), còn một số bộ tản nhiệt lại không có keo này. Nếu bộ tản nhiệt của bạn không bôi sẵn keo tản nhiệt, bạn sẽ cần bôi keo tản nhiệt bằng tay trước khi lắp bộ tản nhiệt. Để bôi keo tản nhiệt, lấy một lượng keo nhỏ (tương đương kích thước một hạt gạo), bôi vào chính giữa CPU. Sau đó, đặt bộ tản nhiệt lên trên CPU, áp lực sẽ giàn đều keo tản nhiệt.

Mẹo hay từ chuyên gia: Đầu tiên, hãy bóp keo tản nhiệt ra giấy để đề phòng lượng keo quá lớn phun ra ngoài.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bộ tản nhiệt của bạn đã được bôi sẵn keo tản nhiệt và bạn muốn dùng một loại keo tản nhiệt khác, bạn có thể lau sạch keo tản nhiệt bằng dung môi isopropyl alcohol 90% và một mảnh vải mịn. Bạn nên dùng giấy lau kính ô tô.

Mẹo hay từ chuyên gia: Khi gắn bộ tản nhiệt vào bo mạch chủ, siết chặt vít trong hình chữ thập để đảm bảo áp suất được phân bổ đều. Nếu bạn cảm thấy chưa rõ, hãy xem chi tiết quy trình này trong sổ tay hướng dẫn sử dụng.

Xử lý sự cố: Nếu quá trình lắp ráp bị rối, hãy bình tĩnh. Lau sạch keo tản nhiệt (ở cả thanh tải nhiệt CPU và bộ tản nhiệt), sau đó bôi lại keo và ráp lại.

BƯỚC 4: LẮP RÁP BỘ NHỚ (RAM)

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ, RAM, sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ

Xác định xem bo mạch chủ có bao nhiêu khe RAM (thông thường là hai hoặc bốn khe). Nếu bạn định lắp kín tất cả các khe RAM, chỉ cần cắm RAM thật chặt vào các khe. Nếu bạn không định lắp kín tất cả các khe RAM, hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng để biết cấu hình chính xác cũng như những khe RAM cần lắp.

Mẹo hay từ chuyên gia: Rãnh chữ V giữa các chân RAM không nằm ở chính giữa thanh RAM. Hãy dựa trên rãnh chữ V này để xác định mặt trên và mặt dưới của RAM và đảm bảo bạn đặt RAM đúng chiều.

Xử lý sự cố: Mặc dù việc gắn RAM tương đối dễ dàng nhưng không phải lúc nào lần gắn RAM đầu tiên cũng thuận lợi. Nếu bạn thử bật máy tính và máy tính không bật lên được, điều đầu tiên bạn nên làm là gắn lại RAM. Một vài bo mạch chủ có một thanh cố định (bạn không cần tháo ra) để hỗ trợ việc lắp ráp. Tất cả bo mạch chủ đều có ít nhất một thanh di chuyển, thường theo dạng cài và gắn trên chỗ lõm vào trên cạnh RAM.

BƯỚC 5: (TÙY CHỌN) CHẠY THỬ NGHIỆM BÊN NGOÀI THÙNG MÁY

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ đã lắp ráp CPU và bộ tản nhiệt CPU, RAM, GPU, PSU, tua vít, sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ, màn hình máy tính (đi kèm với GPU)

Hiện giờ, bạn đã lắp ráp xong CPU và bộ tản nhiệt CPU, bạn cần chạy thử nghiệm nhanh các linh kiện để đảm bảo tất cả đều hoạt động. Sau khi mọi thứ đã được lắp ráp xong trong thùng máy, việc thử nghiệm (và xử lý sự cố) sẽ khó khăn hơn nhiều. Để thực hiện thử nghiệm này, hãy lắp ráp GPU và kết nối mọi thứ với nguồn điện (nếu bạn không biết cách lắp ráp GPU, hãy xem phần bên dưới). Hãy đảm bảo kết nối nguồn điện cho bo mạch chủ (cả CPU 8 chân cắm và CPU 24 chân cắm) và GPU, sau đó cắm điện và bật lên.

Một vài bo mạch chủ cao cấp có nút nguồn nhưng nhiều bo mạch chủ không có nút này. Nếu bạn không thấy nút nguồn, hãy tìm vị trí của chân cắm công tắc nguồn, đây là cặp ngạnh nhỏ gắn bên ngoài các mấu nhiều màu. Chân cắm công tắc nguồn có thể sẽ được dán nhãn (chẳng hạn như "PWR_ON"). Để bật bo mạch chủ, hãy dùng tua vít chạm vào cả hai chân cắm nguồn cùng một lúc.

Giờ bạn đã có thể xác định được linh kiện nào không hoạt động hoặc có vấn đề. Nếu bo mạch chủ nháy đèn hoặc kêu bíp, có thể nó đang muốn báo hiệu với bạn điều gì đó. Một số bo mạch chủ hiển thị mã lỗi (hai chữ số) để giúp bạn xác định vấn đề xảy ra. Để xác định ý nghĩa của con số đó, hãy tra cứu trong sổ tay hướng dẫn sử dụng. Nếu bo mạch chủ không hiển thị mã lỗi, hãy kết nối màn hình với GPU và xem hệ thống có “báo” hoặc khởi động và hiển thị logo của bo mạch chủ hay không.

Khi bạn hoàn tất thử nghiệm, hãy tắt nguồn điện và chờ tất cả đèn LED trên bo mạch chủ tắt để đảm bảo không còn tồn dư điện trong hệ thống. Sau đó, hãy gỡ GPU và rút nguồn điện trước khi tiến hành bước tiếp theo.

BƯỚC 6: GẮN NGUỒN ĐIỆN

Bộ phận/dụng cụ: PSU, thùng máy, cáp PSU, tua vít Phillips số 2

Mở bao bì của PSU (hoặc gỡ ra khỏi linh kiện khác nếu bạn lựa chọn chạy thử nghiệm) và để dành cáp của PSU (nếu có thể).

Hãy quan sát thùng máy, tìm chỗ và hướng bạn định đặt PSU (có thể ở dưới cùng, gần phía sau). Hướng lý tưởng để bạn đặt PSU là quạt hướng ra ngoài thùng máy (qua một lỗ thông khí). Nếu thùng máy có một lỗ thông khí ở dưới đáy, bạn có thể gắn PSU theo hướng ngược lại để lỗ thông khí ở đáy được thông khí tốt khi máy tính tắt.
Nếu thùng máy không có lỗ thông khí, hãy gắn PSU sao cho quạt hướng lên trên (bên trong thùng máy) và đảm bảo có đủ khoảng không.

Gắn PSU vào thùng máy bằng bốn vít đi kèm với PSU.

Nếu bạn dùng nguồn điện không mô-đun hoặc bán mô-đun, giờ là lúc chạy cáp đi kèm trong thùng máy đến những vị trí cần cấp điện (hãy tận dụng tính năng quản lý cáp nếu thùng máy của bạn có tính năng này).

BƯỚC 7: LẮP RÁP BO MẠCH CHỦ

Bộ phận/dụng cụ: Thùng máy, bo mạch chủ, miếng chắn I/O (nếu không có gắn trên bo mạch chủ), tua vít Phillips số 2, vít, sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ

Nếu bo mạch chủ có miếng chắn I/O rời (một bảng kim loại hình chữ nhật có các khe khớp với cổng của bo mạch chủ), đầu tiên hãy gắn miếng chắn này vào đúng vị trí sau thùng máy (đảm bảo gắn đúng hướng). Miếng chắn thường có cạnh sắc nên hãy cẩn thận tránh đứt tay.

Sau khi gắn xong miếng chắn, bạn có thể lắp ráp bo mạch chủ. Kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo tất cả cáp đều được đi đúng rồi sau đó gắn bo mạch chủ (trước tiên cùng với miếng chắn I/O). Dùng tua vít Phillips số 2, bắt vít đầu tiên ở vị trí trung tâm để cố định bo mạch chủ. Hãy đảm bảo bạn không kéo bo mạch chủ qua chốt cách điện gắn trên khung.

Số lượng vít cần thiết để gắn bo mạch chủ phụ thuộc vào bo mạch, nhưng bo mạch chủ ATX kích thước đầy đủ thường cần 9 vít. Bắt vít vào tất cả các lỗ vít.

Kết nối nguồn điện với bo mạch chủ. Có hai cách nối chính: cổng nối CPU 8 chấu hướng lên trên cùng của bảng mạch và cổng nối CPU 24 chấu ở bên cạnh.

Mẹo hay từ chuyên gia: Trước khi gắn bo mạch chủ, hãy kiểm tra để đảm bảo thùng máy đã được gắn chốt cách điện bo mạch chủ. Chốt cách điện thường giống như đinh ốc có ren ở đầu. Không gắn các chốt cách điện không cần thiết.

BƯỚC 8: LẮP RÁP GPU

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ, GPU, tua vít Phillips số 2, vít, sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ

Tìm khe PCIe* x16 trên bo mạch chủ. Đây sẽ là khe PCIe* dài nhất và có thể có màu khác với các khe còn lại. Nếu bo mạch chủ có nhiều hơn một khe PCIe* x16, hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng để biết khe nào cần được ưu tiên. Nếu có thể gắn vào bất kỳ khe nào, hãy xác định khe sẽ dùng theo vị trí đã lắp ráp các linh kiện khác vì bạn cần tạo khoảng thông thoáng cho GPU.

Tùy vào thùng máy, bạn có thể cần tháo miếng chắn I/O (tấm kim loại nhỏ đậy ở tấm lưng của thùng máy) để lấy chỗ cho I/O của GPU (HDMI, DisplayPort, DVI, v.v.) và để có thể tiếp cận được phía ngoài thùng máy.

Lấy GPU ra khỏi bao bì chống tĩnh điện và cẩn thận gắn vào cả giá treo phía sau và khe cắm, sau đó nhẹ nhàng đẩy vào khe PCIe* x16 (bạn có thể nghe thấy một tiếng tách nhỏ). Thanh PCIe* trên bo mạch chủ có thể di chuyển vào vị trí cố định mà bạn cần gắn lại GPU.

Sau khi gắn xong GPU, hãy gắn chặt GPU với phần sau của thùng máy bằng một hoặc hai vít. Nếu GPU cần thêm cổng nối nguồn điện, hãy kết nối cổng này với nguồn điện.

BƯỚC 9: LẮP RÁP BỘ LƯU TRỮ

Bộ phận/dụng cụ: Bo mạch chủ, SSD, HDD, tua vít Phillips số 2, vít, sổ tay hướng dẫn sử dụng thùng máy

Quan sát thùng máy, mỗi thùng máy đều có những khác biệt nhỏ ở khoang ổ đĩa. Bạn có thể thấy nhiều khoang ổ đĩa với các kích thước khác nhau trong thùng máy. Những khoang này có thể có lẫy nhỏ bằng nhựa nếu đó là những khoang ổ đĩa không cần dùng dụng cụ để lắp ráp hoặc những khoang này có thể chỉ trông giống như những giá kim loại. Bộ lưu trữ thường có hai kích thước: 2,5 inch (HDD và SSD) và 3,5 inch (HDD). Đa số khoang 3,5 inch có thể nhận ổ 2,5 inch nhưng không có chuyện ngược lại (một số khoang 3,5 inch sẽ có những khay không được thiết kế dành cho ổ 2,5 inch nhưng vẫn có thể vừa khoang 2,5 inch). Bạn cũng có thể thấy những khoang lớn hơn trong thùng máy, dành cho những ổ đĩa lớn hơn như ổ đĩa flash và thường đặt ở phía trước của thùng máy, gần với nóc thùng.

Nếu bạn có khoang không cần dùng dụng cụ để lắp ráp, thì mỗi khoang đều có chốt hoặc lẫy riêng bằng nhựa. Mở hoặc khóa chốt hoặc lẫy để kéo khay ra ngoài. Đặt ổ đĩa vào khay, một số khay 3,5 inch được thiết kế để nhận cả khay 2,5 inch. Nếu như vậy, bạn sẽ cần bắt vít ổ đĩa 2,5 inch vào khay 3,5 inch để cố định.

Gắn lại khay vào khoang. Khi khay được gắn vào đúng chỗ, sẽ có tiếng tách.

Nếu không có khoang kiểu này, bạn sẽ thấy một giá kim loại (to, giống như một tấm bảng) có các khía mỏng hoặc lỗ bên trên giá. Để đặt ổ đĩa vào một trong các “khoang” này, tất cả những gì bạn cần làm là gắn ổ đĩa vào giữa giá kim loại và cạnh bên của thùng máy rồi bắt vít cố định. Bắt đủ số vít theo hướng dẫn trong sổ tay hướng dẫn sử dụng thùng máy, nhưng nếu bạn không có đủ vít thì đa số ổ đĩa chỉ cần hai vít.

Sau khi gắn xong ổ đĩa, hãy kết nối chúng với bo mạch chủ (bằng cáp SATA đi kèm với ổ đĩa hoặc bo mạch chủ) và nguồn điện.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bạn gặp khó khăn khi tìm khoang hoặc xác định loại khoang trong thùng máy, hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng thùng máy.

BƯỚC 10: CÀI ĐẶT HỆ ĐIỀU HÀNH

Bộ phận/dụng cụ: Máy tính, màn hình, chuột, bàn phím, hệ điều hành lưu trên ổ đĩa flash

Giờ đã đến lúc cài đặt hệ điều hành (HĐH). Chọn HĐH bạn muốn cài cho máy tính và tải bộ cài đặt về ổ đĩa flash. Bạn có thể tải về bộ cài đặt cho Windows* 10 tại đây. Nếu bạn định cài một HĐH trả phí như Windows, bạn cần có khóa sản phẩm.

Cắm ổ đĩa flash chứa HĐH, màn hình, chuột và bàn phím, rồi bật máy tính.

Màn hình đầu tiên bạn thấy sẽ nhắc bạn nhấn một phím để vào thiết lập hệ thống hoặc BIOS. Nhấn phím đó để mở BIOS. (Nếu màn hình chớp tắt quá nhanh khiến bạn không kịp nhìn thấy đó là phím nào, hãy xem sổ tay hướng dẫn sử dụng bo mạch chủ.)

Trước tiên, bạn cần kiểm tra để đảm bảo tất cả linh kiện đều được lắp ráp và được nhận. Tìm trang này trong BIOS hiển thị thông tin hệ thống máy tính của bạn (các bo mạch chủ khác nhau có thiết lập BIOS khác nhau nhưng bạn có thể tìm thấy màn hình có chứa thông tin này) và kiểm tra để đảm bảo hệ thống nhận tất cả mọi thứ bạn đã lắp ráp.

Sau đó, kiểm tra BIOS để tìm trang Boot (có thể được đặt tên là "Boot Order" hay "Boot Priority"). Thay đổi thứ tự khởi động để khởi động ổ đĩa flash đầu tiên, sau đó là ổ đĩa bạn muốn cài HĐH vào đó (nếu bạn định dùng ổ SSD làm ổ khởi động, bạn cần cài HĐH vào đây).

Khởi động lại máy tính. Máy tính của bạn sẽ khởi động từ USB và bộ cài đặt HĐH sẽ bật lên. Làm theo các hướng dẫn cho đến khi hoàn tất cài đặt.

Mẹo hay từ chuyên gia: Tạo trước bộ cài đặt HĐH.

Xử lý sự cố: Nếu máy tính không bật lên, có thể bạn đã gặp sự cố với nguồn điện.

Xử lý sự cố: Nếu máy tính bật nhưng bạn không nhìn thấy gì trên màn hình, hoặc có vẻ như không khởi động, hãy kiểm tra để đảm bảo tất cả cáp, đặc biệt là cáp điện, đều đã được kết nối.

Mẹo hay từ chuyên gia: Nếu bạn định vào BIOS bằng bàn phím mà không được thì có thể bàn phím không hoạt động. Hãy kiểm tra các thiết bị ngoại vi để đảm bảo mọi thứ đều hoạt động trước khi bạn hoảng lên.

Xử lý sự cố: Nếu bạn gặp sự cố khi khởi động ổ USB, hãy đảm bảo là bo mạch chủ đã được thiết lập cho hình thức cài đặt mà bạn muốn. Đa số các nền tảng có bật UEFI sẽ khởi động theo sơ đồ phân hoạch UEFI trước tiên, trước Legacy.

NHƯNG VẪN CHƯA XONG

Điều thú vị nhất khi tự thiết kế máy tính chơi game của mình là công việc sẽ chẳng bao giờ thực sự hoàn tất. Bạn không chỉ cần một cỗ máy chơi game thiết kế theo ý muốn, bạn còn có cơ hội để nâng cấp lên công nghệ tiên tiến bất cứ khi nào bạn muốn (hoặc khi bạn có đủ ngân sách). Giờ đây, khi trò chơi đòi hỏi cấu hình cao tiếp theo ra mắt, bạn chỉ cần thay đổi các linh kiện thay vì chịu đựng tình trạng gián đoạn khi chơi game hoặc hình ảnh thiếu sắc nét.