Một trong những cuộc tranh luận lâu nhất trong lĩnh vực chơi game hiện vẫn chưa có dấu hiệu sớm ngã ngũ. Có nhiều ý kiến tranh luận mạnh mẽ về việc giữa chuột và bàn phím so với bộ điều khiển, lựa chọn nào tốt hơn. Điều đó không có gì ngạc nhiên khi xét về tầm quan trọng của lựa chọn này đối với trải nghiệm chơi game của bạn.
Có thể sẽ không có câu trả lời dễ dàng nào cho vấn đề này, nhưng chúng ta sẽ phân tích lý do vì sao cả hai phía đều có người ủng hộ. Đồng thời, chúng ta sẽ cùng xem liệu có thể làm sáng tỏ phần nào về chủ đề gây nhiều tranh cãi này.
Chiến binh bàn phím
Khi đọc bài viết này, chắc là bạn cũng đã có một số kinh nghiệm sử dụng bàn phím. Hãy cùng bắt đầu từ đó.
Bàn phím đã được sử dụng để chơi game trên máy tính cá nhân trong nhiều thập kỷ vì sự tiện lợi của nó. 104 phím được sắp xếp theo cách bố trí tiêu chuẩn giúp người dùng có rất nhiều cách nhập thông tin. Việc bố trí các chức năng của game trên toàn bộ các phím có thể nhấn nhanh này giúp nhà phát triển và người chơi cực kỳ linh động trong việc kiểm soát trải nghiệm của họ.
Các nhà phát triển đã liên kết thành công giao diện người dùng phức tạp với các bộ điều khiển, nhưng việc có rất nhiều cách nhập thông tin trên bàn phím là một lợi thế đặc thù trong những game có nhiều menu như MMORPGs và RTS. Các thể loại game này bắt đầu trên máy tính cá nhân, vì vậy không có gì là ngạc nhiên khi chúng phát triển dựa vào bàn phím và chuột để làm phương thức điều khiển chính
Bàn phím cũng có tùy chọn sử dụng macro, là một loạt các lệnh được liên kết với một lần nhập thông tin duy nhất. Nhiều bàn phím hiện đại có các phím macro đặc biệt chuyên dụng. Quá trình liên kết các lệnh này với một lần nhấn phím duy nhất có thể tạo ra nhiều lợi thế lớn ở các game phức tạp. Đó là còn chưa đề cập đến sự tiện lợi khi sử dụng hàng ngày.
Và khi nói đến việc chọn bàn phím phù hợp, có rất nhiều lựa chọn trên thị trường. Từ kiểu dáng khác nhau như bàn phím không có phím số hoặc bàn phím công thái học tách rời, đến nắp phím tùy chỉnh và rất nhiều các loại phím cơ học khác nhau, riêng bàn phím đã có một thế giới để bạn lựa chọn.
Trỏ và nhấp
Lợi thế chính của chuột so với bộ điều khiển là độ chính xác khi ngắm mục tiêu, cũng như phạm vi di chuyển nhờ diện tích bề mặt lớn hơn của tấm lót chuột. Điều này có nghĩa là người dùng có thể di chuyển nhanh hơn, tùy vào cài đặt số lượng chấm mỗi inch (DPI) cũng như khả năng tùy chỉnh các thiết lập và cách nhập liệu.
Lợi thế rõ ràng nhất của chuột so với bộ điều khiển là nó có thể giúp người dùng ngắm mục tiêu dễ dàng hơn. Trong một trò chơi bắn súng góc nhìn thứ nhất, hoặc bất cứ game nào đòi hỏi phải có sự chính xác, chuột thường có lợi thế cạnh tranh và giúp người dùng dễ dàng thực hiện thao tác bắn dựa vào phản ứng hơn, như ngắm nhanh. Lợi thế này lớn đến mức đôi khi FPS dựa vào bộ điều khiển sẽ phải hỗ trợ ngắm, vốn được thiết kế để làm giảm bớt bất lợi vốn có.
Lợi thế khác có được nhờ diện tích bề mặt lớn hơn đó là việc nhấp và kéo bằng chuột trực quan hơn so với khi sử dụng bộ điều khiển. Lợi thế này có thể quan trọng khi cần ưu tiên kiểm soát chính xác các đơn vị đã chọn, như trong các game RTS hoặc MOBA. Kết hợp lợi thế này với con lăn cuộn chuột tích hợp, vốn có thể giúp kéo qua các lệnh dùng vũ khí một cách dễ dàng hoặc giúp thu và phóng bản đồ, chúng ta sẽ thấy rõ ràng hơn lợi thế khi dùng chuột.
Chuột, cũng như bàn phím, có rất nhiều chức năng và thiết kế khác nhau, bao gồm các tính năng như thiết kế dạng khối, các nút tùy chỉnh được và rất nhiều lựa chọn khác nhau dành cho mọi loại game thủ.
Nói cách khác, có đủ mọi loại chuột và bàn phím trên thị trường phù hợp với mọi người. Chúng được thiết kế để đem đến lợi thế cạnh tranh.
Bàn về bộ điều khiển
Trước khi tìm hiểu các phụ kiện chơi game thay thế cho bàn phím và chuột, chúng ta sẽ định nghĩa thế nào là “bộ điều khiển”.
Một bộ điều khiển có thể là bất cứ thứ gì từ các biện pháp nhập theo hướng đơn giản của Magnavox Odyssey vào đầu những năm 1970 đến cần điều khiển hiện đại được thiết kế mô phỏng theo buồng lái của máy bay. Tuy nhiên, khi cân nhắc khả năng cạnh tranh trực tiếp với bàn phím và chuột, nhiều người chắc chắn sẽ nghĩ đến các bộ điều khiển cầm tay như DualShock 4 của Sony hay Xbox Controller của Microsoft.
Các bộ điều khiển này gồm có một tập hợp các nút ở phía trước, công tắc nhạy lực và 2 cần điều khiển dùng để di chuyển thay cho chuột. Tùy vào nhà sản xuất mà có cả bàn rê cảm ứng thể thao, bàn điều khiển hướng, đèn, các hiệu ứng tạo ra tiếng động, v.v. Dù cách định nghĩa rất hạn hẹp nhưng thiết bị này vẫn có rất nhiều biến thể, với các tùy chọn cao cấp như Xbox Elite có thêm cần bên dưới bộ điều khiển để thao tác đầu vào tiện lợi hơn, hoặc bộ điều khiển Steam dành riêng cho máy tính cá nhân của Valve.
So sánh cách điều khiển
Vậy thì dùng bộ điều khiển để chơi game so với dùng bàn phím và chuột thì khác nhau như thế nào?
Đối với nhiều người, một trong những khác biệt rõ rệt nhất là sự thoải mái và dễ thao tác. Bàn phím và chuột có thể trở thành bộ công cụ hiệu quả khi làm việc và chơi game, nhưng lại không được thiết kế cho vừa với tay của bạn như bộ điều khiển, cũng như thường không gọn gàng. Mặc dù có nhiều lựa chọn như bàn phím và chuột không dây, cũng như có nhiều cách để có được trải nghiệm chơi game máy tính cao cấp khi chơi trên ghế, đôi khi người ta lại thích sự đơn giản của bộ điều khiển.
Bộ điều khiển có thể có ít lựa chọn nhập thông tin hơn, nhưng các cách nhập này đôi khi lại chính xác hơn so với cách nhập nhị phân của bàn phím.
Cần điều khiển analog có thể không có được độ chính xác và tốc độ như của chuột, nhưng nếu bạn nhấn nhẹ về trước thì nhân vật sẽ di chuyển, còn nếu bạn nhấn mạnh hơn thì nhân vật sẽ chạy. Nhấn giữ nút nhạy lực để di chuyển xe chầm chậm về phía trước; nhấn hết cỡ để tăng hết ga hết số. Các nút nhạy lực tùy theo bối cảnh này có thể tạo sự ổn định khi di chuyển mà bàn phím có thể sẽ không làm được. Cần điều khiển cũng giúp cho những chuyển động liên tục, như hành động quét của camera, trở nên nhất quán hơn.
Mặc dù đã có những bàn phím thử nghiệm cách nhập nhạy lực, nhưng vẫn tương đối hiếm. Điều này có nghĩa là người chơi các game liên quan đến xe, như Rocket League, hoặc các game cần di chuyển chính xác, như Dark Souls, thường ưu tiên bộ điều khiển hơn.
Ngang bằng nhau
Đây có lẽ không phải là câu trả lời thỏa đáng nhất, nhưng có một sự thật là giữa bàn phím và chuột so với bộ điều khiển, không có bên nào chiến thắng áp đảo.
Nó phụ thuộc vào thể loại game mà bạn chơi và quan trọng nhất là sở thích cá nhân. Cả hai cách nhập đều là những chơi game tuyệt vời — bạn chỉ cần xác định mình thích cách nào hơn.
Và tin vui là bạn không cần phải lựa chọn nữa.
Một trong những lợi thế khi chơi game trên máy tính cá nhân là bạn có thể sử dụng bàn phím và chuột hoặc bộ điều khiển, hoặc cả hai. Bạn thậm chí còn không phải lựa chọn trong khi chơi game; nhiều máy tính hỗ trợ chuyển từ lựa chọn này sang lựa chọn kia trong lúc đang chơi. Sử dụng chuột và bàn phím để bắn súng trong Battlefield, sau đó chọn bộ điều khiển để chuyển sang điều khiển xe một cách mượt mà. Sự linh hoạt chính là điều mà chơi game trên máy tính cá nhân hướng tới. Và điều đó cũng đúng ngay cả trong cách thức bạn chọn để điều khiển game của mình.
Do đó, dù bạn muốn chơi Starcraft bằng thảm nhảy hay chơi Mortal Kombat bằng gậy điều khiển, bạn có thể chơi tùy thích.